قرارداد آتی ها در اقتصاد اسلامی

دهه های پایانی قرن بیستم شاهد توسعه روزافزون بکارگیری از ابزار های جدیدی در بازار های مالی بوده است. این ابزارهای جدید که مشتقات نامگذاری شده اند از آخرین ابداعات متخصصان مالی در این زمینه محسوب میشوند. قرارداد آتی ها از مهمترین این ابزار ها است. آتی ها قراردادی است که طبق آن خریدار (فروشنده)متعهد به دریافت (تحویل) دارایی پایه قرارداد در تاریخ معینی در آینده میشود. همه شراط قرارداد ها به جز قیمت آن استاندارد و معین است. قیمت قرارداد ها طبق مکانیسم ویژه حاکم بر بازار آتی ها تعیین می شود. سوال و مشکلی که با آن مواجه هستیم این است که آیا امکان بکارگیری این ابزار در بازار مالی اقتصاد اسلامی وجود دارد؟ و آیا این ابزار را می توان در چارچوب عقود اسلامی معین طراحی کرد؟ پاسخ به این سوالات نیاز به بررسی ماهیت آتی ها و شرایط آن از یک طرف و بررسی عقود معین و شرایط آنها از سویی دیگر دارد. نا اطمینانی و مدیریت ریسک کلیدیترین مفهوم برای شناخت ماهیت آتی ها است. توجه به این مساله این نکته را مشخص می سازد که کارکرد مورد انتظار از آتی ها را نمی توان در قالب عقود معین بر آورده ساخت، چرا که این عقود برای کارکرد های مشخص و تعریف شده ای طراحی شده اند. لذا آتی ها را می توان به عنوان عقدی مستحدث تلقی کرد.با بررسی قواعد عمومی معاملات به این مساله پی می بریم که این نوع قرارداد های جدید از شرایط اصلی اعتبار قرارداد ِها در فقه امامیه برخوردار هستند، لذا امکان بکارگیری این قرارداد ها در اقتصاد اسلامی وجود دارد.